10.SINIF DOĞALSİSTEMLER TOPRAĞIN ÖYKÜSÜ, TOPRAK OLUŞUM SÜRECİ VETOPRAĞIN OLUŞUMU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Toprak, yer kabuğunu oluşturan kayaçların ufalanması ile oluşmuş içinde çeşitli mineraller, canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan bir örtüdür.

Toprağın oluşumu yer kabuğunun ana malzemesi olan kayaçların ufalanma ve ayrışmasıyla başlar. Bu olaya çözülme denir. Çözülme üç şekilde gerçekleşir:

a)Fiziksel Çözülme

b)Kimyasal Çözülme

c)Biyolojik Çözülme

Kayaçların kimyasal yapıları değişmeden, yalnızca fiziksel yapılarında meydana gelen ufalanma, ayrışma ve parçalanma olaylarıdır. Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu alanlarda fiziksel çözülme yaygındır.

Suyun içerisinde bulunan çözücü maddelerin etkisiyle kayaçları oluşturan minerallerin çözünerek kimyasal bileşimini değiştirmesi olayına kimyasal çözülme denir. Kimyasal çözülmede en etkili olan faktörler sıcaklık ve yağıştır.

BURADAN İNDİRİNİZ

https://yadi.sk/d/ZlVA5oox3Dx6tp 

10. SINIF DOĞAL SİSTEMLER YERKÜRENİN SU KAYNAKLARI

•Dünyadaki su kaynaklarının %97’sini tuzlu sular (deniz ve okyanuslar), %3’ünü ise tatlı sular oluşturmaktadır.

•Tatlı suların da büyük bir kısmını buzullar ve yer altı suları oluşturduğundan insanların kullanabileceği su miktarı çok azdır.

Kıtalar arasındaki büyük çukurlukları dolduran su kütlelerine okyanus denir. Okyanuslar büyüklüklerine göre;

Büyük Okyanus (Pasifik): 180 milyon km²

Atlas Okyanusu (Atlantik) : 106 milyon km²

Hint Okyanusu  : 75 milyon km²

BURADAN İNDİRİNİZ

https://yadi.sk/d/OxMQJ0DL3Dx4Xd 

10.SINIF 2. BÖLÜM LEVHA HAREKETLERİ VE ETKİLERİ

Levha: Dünya'nın yüzeyi kesintisizmiş gibi görünmesine rağmen, dev boyuttaki birbirine geçen parçalardan oluşmaktadır. Bu parçaların her birine levha denir.

Levhalar üç tür hareket gerçekleştirirler:

A. Uzaklaşan levhalar

B. Yakınlaşan ( çarpışan ) levhalar

C. Yatay  sürtünen  levhalar

•Kıtasal Levhaların Uzaklaşması: Önce  çok büyük  bir hendek oluşur. Uzaklaşma devam ettikçe hendek derinleşir ve genişler. Bu büyük çanaklarda denizler ve okyanuslar oluşur.

•Örnek: Kızıldeniz, 30 milyon yıl önce, Afrika ve Arabistan Levhalarının uzaklaşması sonucunda oluşmuştur. 

BURADANİNDİRİNİZ

https://yadi.sk/d/cc2RKlV43DwY89 

10.SINIF 1.BÖLÜM KAYAÇLAR VE TOPOĞRAFYA

Çeşitli minerallerin doğal bir çimento ile birleşmesi ile oluşan katı maddelere kayaç veya taş denir.

•Mineral: Doğada bulunan, belirli kimyasal bileşimi ve düzenli atomik yapısı olan çoğunlukla katı halde bulunan cisimlerdir

•Not: Kuvars, Kalsit ve feldspat doğada bulunan 2000 mineralden en çok olanlarıdır.

•Ekonomik değeri olmayan minerallere GANG minerali, ekonomik değeri olanlara cevher minerali denir. (demir, bakır, krom, gümüş, altın, kömür vb.)

Kayaçlar, Büyük Patlama (Big Benk) sonucunda Güneş’ten kopan parçaların soğuyarak katılaşması veya volkanizma sonucu meydana gelen kayaçların birkaç mineralle birleşmesi sonucu oluşurlar.

  Kayaçlar oluşumlarına göre temelde üç ana gruba ayrılırlar:

    1) Volkanik (Püskürük) Kayaçlar

   2) Tortul (Sedimanter) Kayaçlar

   3) Başkalaşım (Metamorfik) Kayaçlar

BURADAN İNDİRİNİZ

https://yadi.sk/d/OMT2v9jkEAx2E